İspanyol mutfağından lezzetler
Buenas chicos! İspanyol filmlerinden sonra şimdi de İspanyol yemekleri ile karşınızdayız. Yolunuz herhangi bir nedenle İspanya’ya düştüyse, ne yiyeceğim ben şimdi diye düşünüyorsanız bu yazı tam da sizin için. En meşhur, en leziz İspanyol yemeklerini bu yazımızda sizler için listeledik.
Malumunuz bir süredir İspanya’da yaşıyoruz. Bu listedeki yemekler bu zamana kadar yediğimiz veya karşılaştığımız, muhtemelen sizlerin de restoranlarda, kafelerde deneyebileceği yemekler.
Yemek başlıklarını yemek adı – varsa kökeni – bulabileceğiniz bölge şeklinde belirttik. Şimdiden Buen provecho!
Tapas, tarz olarak aperitif veya meze gibi, deniz ürünlerinden, pastırmalara, kızartmalara kadar çok fazla çeşidi olan, ortaya söylenen lezzetler diyebiliriz. Gittiğiniz bölgeye, hatta restorana göre bile değişiklik gösterebilir.
İspanyol bakış açısıyla tapas, içeceğin yanında getirilen küçük porsiyon yemeklere denir. Gel gelelim bu adet İspanya’da sadece Endülüs bölgesinde kalmış. Endülüs’te bir içecek sipariş verirsiniz yanında ücretsiz bir tapa getirirler. Böyle bir adeti mesela Barcelona’da bulmanız neredeyse imkansız. Ne istiyorsanız sipariş verir, parasını ödersiniz.
Genelde ortaya 3-4 çeşit söylenip paylaşılır. Açlık durumuna ve sayısına göre bazen sadece tapas yenebilir, bazense birkaç çeşit söylenip ana yemeğe aperitif gibi yenir.
Çeşit bol, kalite mekana göre farklılaşabileceği için fiyatlar çok oynak. 2 Euro’dan 20 Euro’ya kadar tapas bulabilirsiniz.
En ünlü tapaslardan bazılarını sıralayalım:
Türkiye’de yumpat diye bildiğimiz şey aslında 🙂 Yumurta ve patatesle yapıyorlar. Türkçe’ye Patatesli Tortilla(tortiya) veya İspanyol Omleti diye çevrilebilir. Türkiye’deki gibi kahvaltıyı buralarda bulamayacağınız için domatesli ekmek ile beraber kahvaltıda fena gitmiyor. En azından doyuruyor.
Aşağıdaki fotoğrafta olduğu gibi iyi bir tortillanın dışı iyi pişmeli, içi ise akışkan olmalıdır.
Bizdeki menemen soğanlı mı olur soğansız mı olur tartışmasının aynısı İspanya’da tortilla için yapılıyor.
Çok kısaca söylemek gerekirse bir çeşit pilav. Adını piştiği geniş ve sığ tavadan alan paella, iri taneli özel bir pirinçle (bomba pirinci) yapılıyor. Pilav geniş tavalarda tercihe göre sebzeli, etli, deniz ürünlü veya karışık yapıyorlar. Sarı renk için safran veya çoğu zaman gıda boyası kullanılıyor.
Örneğin anavatanı olan Valencia’da, başlıca taze fasulye ve adını bilmediğim çok iri taneli kuru fasulye, tavşan ve tavuk eti vardı. Eğer Barcelona’da yerseniz genelde istakoz, karides ve midye ağırlıklı deniz ürünleri ile sunulur. Geri kalan her şey yapan yerin tarzına kalmış. Hatta bazen salyangoz da konulabilir 🙂
Pişme süresi uzun oluyor. Genelde en az 20-30 dk beklersiniz. O nedenle bazen önden sipariş verilir. Fiyat olarak çok değişiklik gösterebilir ama ortalama kişi başı fiyat 15-25 Euro diyebiliriz.
Eğer Valencia’ya kadar gelmişseniz, paella yemek için El Palmar köyüne gitmelisiniz. Çünkü burası paellanın doğduğu yer! Valencia ve El Palmar’ı anlattığımız yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Migas İspanyolca’da kırıntı ekmek. Basitçe ekmek kırıntıları üzerine konulan sebze, meyve, yumurta, peynirle yapılıyor diyebiliriz. Damak tadınıza göre çeşit çeşit migas var.
Örneğin biz Zaragoza‘ya gittiğimizde “Con Quesos, Foie y Huevo” ve “Migas Mil Hojas” tercih etmiştik. İlki peynirli, etli(ördek/kaz ciğeri) ve yumurtalı iken, ikincisinde yeşil biber, peynir, domates, yumurta, soğan ve meyve olarak üzüm, şeftali dilimleri vardı. İkisini de beğendik. Fiyatlar 6.5 ile 12 Euro arasında değişiyor.
Eğer kokoreç özleminiz tuttuysa iyi haber İspanya’da da kokoreç bulabilirsiniz. Ufak farklılıklarla ve isim değişiklikleriyle(madejas, embuchados, zarajos) farklı bölgelerde bulunabilir. Aragon bölgesi ve Zaragoza bu konuda en öne çıkan yerdir.
Yine bir kızarmış ekmek türevi İspanyol yemeği daha 🙂 Domatesli zeytinyağlı ekmek aslında en ünlü tostadadır. Ancak burada bahse konu olan tostadalar, kızarmış ekmeğin üzerine sebze, peynir, et konularak yapılıyor ve daha doyurucular. Çok çeşidi var. İçeriğe ve mekana göre fiyatlar 5-15 Euro arasında değişir.
Meksika menşeili tostadalar tacos gibidir. Ancak İspanya usulü olanlar farklı. Basit ve lezzetliler.
Calçot (okunuşu kalsot), Katalanların dediğine göre sadece Katalonya’da yetişen, yeşil soğana benzeyen bir sebze. Yeşil soğana göre daha kalın ve gördüğümüz kadarıyla öyle salatada pek kullanılmıyor. Yemeğin içerisinde karşınıza çıkabilir. Ama asıl olayı Ocak başından Nisan başına kadar falan süren hasat döneminde yapılan barbeküler, etkinlikler diyebiliriz. Büyük ocaklar ve ateşler hazırlanıp calçot iyice kararana kadar közlenir. Sonra dışarda kalan zarını soyup romesco sosuna batırıp yerler. Bir turist olarak etkinlikleri yakalamak zor olabilir. Eğer hasat döneminde Barcelona’ya geldiyseniz restoranlarda şansınızı deneyebilirsiniz.
Her sene 26 Ocak civarı Tarragona yakınlarındaki Valls köyünde festivali düzenlenir. Geleneksel kıyafetler giyilip calçot yenir.
Hemen her yerde bulunabilecek bir çeşit kızartma. İçinde sebze, et vs olan patates yumrularının kızartılmasıyla yapılıyor.
Bomba ise yine aynı mantıkta hazırlanıyor sadece boyutu büyük.
Deniz ürünleri için henüz gitmesek de Galiçya bölgesi çok methediliyor. İspanya’nın birçok kısmında da Galiçya restoranı bulabilirsiniz. Benim aklıma ilk gelen şey büyük büyük gözenekli ahtapot kolları..
Menüde calamari olarak görebilirsiniz. Farklı çeşitlerde gelebilir. Bazen Türkiye’deki gibi soğan halkası şeklinde geliyor bazense uzun kafasını getiriyorlar. Kafa kısmı yeniyor ve çok belirgin bir tadı yok. İçini bir şeyle doldurmuş da olabilirler. Çok özel bir tadı olmadığı için pek tercih etmiyoruz.
Bildiğiniz ahtapot. Genişçe kolları olur, gözeneklidir. Pişirmesi falan baya zor diyorlar.
Ben Galiçya usulünü (pulpo a la Gallega) tercih ederim. İnce ince doğranıp patatesle beraber ikram ediliyor. Eğer o gözenekli kollar rahatsız etmiyorsa, ızgarasını (pulpo a la plancha) tercih edebilirsiniz.
Kalamar, ahtapot ve mürekkepbalığı birbirine benzer canlılar olsa da farklılar. Mürekkep balığının (sepia) büyük halini pek görmedim restoranlarda ama küçük hali yani bebek mürekkepbalığı (chipirones) tapaslar kısmında anlattığım gibi çok sık tüketilir.
Barcelona’da bu kadar çok hamsi göreceğimi tahmin etmezdim. Özellikle salamura gibi hazırlanıp satıldığını çok görüyoruz. Tapas olarak zeytinin içine koyulmuş olarak karşınıza çıkabilir.
Mezgit yazdım ama Türkçe’ye çevirirken biraz karışıyor. Restoranlarda en sık karşılaştığım balık çeşidi bu olabilir. Bizdeki gibi bir mezgit değil ama mezgit ailesinden daha iri bir balık. Genelde sadece beyaz etini çeşitli sebzelerle vs karıştırıp getirirler. Gönül rahatlığıyla yenilebilir.
Karides, ıstakoz, midye sıkça karşılaşacağınız deniz ürünlerinden.
Et suyuna makarna diyebileceğimiz bir çorba. İçinde köfte de olabiliyor. Köfte ve suyu, domuz etinden hazırlanır. Lezzetli bir görüntüsü var. 14.yy’da Katalanların her gün bundan yediği söylenir. Şimdilerde ise Noel yemeği olarak özellikle tüketiliyor. Bazı Katalan restoranlarında bulunabilir. Barceloneta bölgesinde yer alan Restaurante Ca La Montse‘de bulabilirsiniz.
Fideua, pirinç yerine noodle ile yapılan paella diyebiliriz. Genelde midye, karides gibi deniz ürünleri ile beraber servis edilir. Barcelona’da paella veren birçok restoranda bulunur.
Katalan kültürünün İspanyol’dan çok Fransa’ya yakın olduğunu söyleyebiliriz. Salyangoz da bunun bir örneği.
Ben sadece bir kere yedim. Çubukla salyangozu kabuğundan ayırıyorsunuz. Sonunda yeşilli bir kısım varsa, orası hayvanın bağırsakları ve dışkılı kısmı. Orayı atıp gerisini yiyorsunuz.
Açıkçası sadece deneyim için bakılabilir. Bence belirgin ve bir daha yeme hissiyatı yaratacak bir tadı yoktu.
Gazpacho çorbası aslında Endülüs bölgesine ait bir lezzet. Domates başta olmak üzere çeşitli sebze ve çeşnileri karıştırıp yapılıyor. Genelde sıcak havalarda ferahlamak amaçlı soğuk içilir. Kase yerine genelde bardakta tüketilir. Marketlerde meyve suyu gibi 1 litrelik kutularda satıldığını görebilirsiniz.
Salmorejo da Gazpacho gibi İspanya’nın güneyinden Cordoba’dan geliyor. Oldukça benzer olsalar da salmorejo’nun daha yoğun bir kıvamı var. Marketten gazpacho gibi kutuda bulabilirsiniz. Eğer restoranda içecek olursanız, süs olarak yumurta ve domuz jambonu koyabilirler.
Tarz olarak kanepe dersek anlarsınız. Tapasla zaman zaman karıştırılıyor. Bunun olayı alttaki fotoğrafta gördüğünüz gibi, balık, et, sebze vs bir şeyler ekmeğe bir kürdan yardımıyla tutturuluyor. Atıştırmalık olarak ayak üstü yeniyor. Tahmin edersiniz ki yüzlerce çeşidi var.
Orijinal olarak İspanya’nın kuzeyine ait bir lezzet olsa da muhtemelen İspanya’nın her yerinde bulunabilir. Barcelona’da Poblesec bölgesinde pinchoscuların yer aldığı Carrer de Blai var. Orada deneyebilirsiniz.
Bildiğiniz kuru fasulye. Özellikle Asturiana özerk bölgesininki meşhur. Ola ki yiyecek bir şey bulamadınız, tanıdık bir lezzet arıyorsanız fabada yiyebilirsiniz. Hatırlatalım, bizdeki sucuk, pastırma koyma adeti burada da var ama genelde domuz eti oluyor. Restoranda sorabilirsiniz.
Bocadillo sandviç, empanada ise poğaça diyebiliriz. Bunlar özel lezzetler olmasa da kahvaltıda ne yiyecem derdine düştüğümüzde genelde bunları tercih ediyoruz. Görece daha ucuzdur. Fiyat olarak 1-2 Euro’dan 5-6 Euro’ya kadar çıkabilir.
Eğer bu yemeklerden daha önce denediyseniz veya deneyip beğendiğiniz başka İspanyol yemekleri varsa, altta yorum olarak bizimle paylaşabilirsiniz..
Buen provecho!
Salut arkadaşlar! Colmar'ı ziyaret edenlerin görmesini tavsiye ettiğimiz 2 köyden bir diğeri olan Eguisheim yazımızla… Read More
Colmar'ı ziyaret edenlerin mutlaka görmesini tavsiye ettiğimiz 2 kasabadan birisi olan Turckheim, Colmar'a 6 km… Read More
Salut arkadaşlar! Bu yazımızda sizlere Aralık 2023 yılı sonunda ziyaret ettiğimiz masal kasaba Colmar'dan bahsedeceğiz.… Read More
Bu yazıda İspanya'da yaşamaya başlayanlar için özellikle ilk başlarda çok kafa karıştırıcı olan NIE, TIE(yabancı… Read More
Hep gezmekten tozmaktan bahsediyoruz biraz da yemekten ve Barcelona'da nerede yemeli ondan bahsedelim. Bu yazıda… Read More
İspanya'nın dünyaca ünlü boğa koşularının gerçekleştiği şehir olan Pamplona'ya dair gezi notlarımızı paylaşıyoruz bu yazıda.… Read More