Samsun’un Saklı Cenneti: Kızılırmak Deltası

Samsun, Karadeniz’in incisi olarak anılırken, doğal güzellikleriyle de kendine hayran bırakıyor. İşte bu güzelliklerden biri de Samsun’un kuzeyinde yer alan Kızılırmak Deltası. Büyüleyici manzaraları ve zengin ekosistemiyle adeta bir doğa harikası olan bu delta, kuş gözlemcileri ve doğa severler için tam anlamıyla bir cennet.

Kızılırmak Deltası’nın Büyüklüğü ve Konumu

Kızılırmak Deltası, Samsun ilinin Bafra ilçesinde yer almaktadır. Karadeniz kıyısında bulunan delta, yaklaşık olarak 56.000 hektarlık bir alana yayılmaktadır. Bu muazzam büyüklüğüyle Türkiye’nin en geniş deltalarından biri olarak dikkat çeker.

Kızılırmak Deltası’na Ulaşım

Kızılırmak Deltası’na ulaşmak oldukça kolaydır. Samsun şehir merkezinden Bafra ilçesine kadar olan yolculuğun ardından, delta alanına ulaşmak için yerel minibüs veya taksi gibi toplu taşıma araçlarını tercih edebilirsiniz. Kendi aracınızla gidiyorsanız, Bafra’ya ulaştıktan sonra tabelaları takip ederek delta alanına rahatlıkla ulaşabilirsiniz. Ondokuzmayıs ilçesinde Kızılırmak Deltası tabelasından saptıktan sonra 25 km’lik bir yol var.

Önemli Kuş Çeşitleri ve Diğer Hayvanlar

Kızılırmak Deltası, kuş gözlemcileri için gerçek bir cennettir. Burada yaşayan ve göç eden sayısız kuş türü bulunmaktadır. İlle de sayı vermek gerekirse 365 çeşit kuş görülebilirmiş. Özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında, delta alanı binlerce kuşun uğrak noktası haline gelir. Kızılırmak Deltası’nda kara martılar, flamingolar, pelikanlar, balıkçıllar, alaca cılıbıtlar gibi birçok endemik ve nadir kuş türüne rastlamak mümkündür.

Delta hem yaz hem kış göçü almaktadır. Kış göçü Kasım ayı ile başlamakta ve Mart ayı gibi gelen kuşlar kuzeye geldiklere yere dönerler. Yaz göçünde ise Mart’ın sonu itibarıyla kuşlar güneyden üreme için gelirmiş. Yazın bitimiyle geri dönerlermiş.

Biz Mayıs 2023’te yaptığımız ziyarette erguvani, ak ve gri balıkçıl, turna, saka, bahri kuşu, sakarmeke, yılkı atları, su yılanı ve birkaç başka canlı çeşidini gözlemleme şansımız oldu. Mayıs ayı kuluçka dönemi olduğu için birçok kuş gizleniyormuş. Bunların yanı sıra yüzlerce manda görebilirsiniz. Deltada 12 bin civarı manda ve sığır bulunuyormuş.

Kızılırmak deltasında bulunan mandalar, deltaya yakın köylerde yaşayan insanlara aitmiş. Her sene köylüler Mart-Nisan gibi mandaları buraya bırakırlarmış ve 6 ay sonra Ekim civarı tekrar alırmış. Bu süreçte hayvanlar kendi başlarına takılıyorlarmış. Mandaların üzerinde bulunan kızgın ateşle yapılmış damga ve küpeler vasıtasıyla, mandalar sahipleri tarafından ayırt edilebiliyormuş. Doğal olarak tüm bahar ve yaz ayları boyunca hayvanların etinden sütünden faydalanılmıyor.

Deltada en çok dikkat çeken bitki ise goga. Sık ve dikenli bir yapıya sahip olan goga, su kuşları tarafından yırtıcılardan korunmak için kullanılıyormuş.

Deltada çakal, tilki, sansar, yaban domuzu, su samuru, kunduz, gelincik gibi yırtıcı memeli türler de yaşıyor.

Giriş Ücretleri

Kızılırmak Deltası’nı ziyaret etmek için herhangi bir giriş ücreti talep edilmemektedir. Doğal bir koruma alanı olan delta, ziyaretçilere ücretsiz olarak sunulmaktadır.

Deltada Nasıl Gezilir?

Deltaya, Yörükler denen Samsun/Ondokuzmayıs tarafından, diğeri Doğanca denen Bafra tarafından olmak üzere 2 giriş var. İki giriş arasında 12 kmlik bir mesafe var. Delta alanına araba ile giriş yasak. Aracınızı girişlerde yer alan otoparklarda ücretsiz olarak park edebilirsiniz. Delta alanı içerisinde gezmek için ise birkaç seçeneğiniz var:

• Safari araçları: Uzun golf arabalarına benzer akülü araçlarla ve otobüslerle tura katılabilirsiniz. 10 ile 18 saatleri arasında, saatte bir kalkıyor ve ücreti kişi başı 25 TL. Tur 1-1.5 saat kadar sürüyor. Sizi bir girişten diğerine kadar götürüyor ve yol üzerinde delta ve gördüğünüz kuşlarla ilgili bilgiler veriliyor. Diğer girişe geldiğinde 15-30 dakikalık mola veriyor. Bu süreçte tuvalet ihtiyacını giderebilir, bir şeyler yiyebilir ya da gözlem kulesinden etrafa bakabilirsiniz. Safari araçları 10-15 kişilik. Eğer çok kişi varsa daha büyük bir safari otobüsü kaldırıyorlarmış.

• Bisiklet kiralayarak iki giriş arasındaki beton yolu kendiniz gidebilirsiniz. 2 ve 3 tekerlekli seçenekler var. Kiralama ücretlerini aşağıda görebilirsiniz.
• Yürüme: Delta alanında ücretsiz olarak yürüyebilirsiniz. Eğer Samsun girişinden geldiyseniz, danışma kulübesinin arkasında 3500 metrelik, delta üzerine kurulmuş ahşap bir yürüyüş parkuru var. Git-gel 7 km’lik bu parkuru kullanarak yakından gözlem yapabilirsiniz.

Kiralama ücretleri şu şekilde:

Tecrübelerimiz ve Tavsiyeler:

• Biz Yörükler girişinden delta alanına girdik. Bu kısımda danışma/bilet ofisi, otopark, tuvalet, çardak, bungalov evler gibi olanaklar vardı. Bungalovların bulunduğu alan kullanıma kapalıydı. Doğanca(Bafra) girişi tarafında ise restoran, tuvalet, mescit, otopark, gözlem kulesi, fotoğraf sergi odası, soğuk içecek otomatı gibi bir olanaklar vardı.
• Bilet ofisinde kredi kartı geçmiyordu! Yanınızda nakit para bulundurun.
• Ulugöl(Balık Gölü) ve Uzun göle doğru işaretli olmayan ama ulaşımı kolay bir parkur daha var. Açıkçası bu parkur boyunca biz neredeyse hiçbir şey gözlemlemedik. Balık Gölü’ne doğru uzanan uzun ve fotojenik iskele ilgi çekici tek şeydi diyebilirim. Göl suyu bulanık olduğu için balık vs de göremedik.

• Kuşlar hakkında özel bir ilgi veya bilgi birikiminiz yoksa, safari süresince rehberin verdiği bilgiler az ama özdü. Muhtemelen bisikletle veya yürüyerek tur yaptığınızda, kuşları görseniz bile tanımayabilirsiniz.
• Sanıyorum biraz rüzgarlı olduğu için safari aracının kenarları şeffaf plastik perdelerle kapalıydı ve sadece sol tarafını açmışlardı. Doğal olarak sadece sol taraftan çıplak gözle görmek mümkün oldu.
• Delta alanını ziyaret ederken, rahat giysiler ve yürüyüş ayakkabıları tercih edin. Yürüyüş parkurlarında uzun yürüyüşler yapabilirsiniz.
• Kuş gözlemi yapmak için dürbün veya fotoğraf makinenizi yanınıza almayı unutmayın. Eşsiz kuş türlerini yakından gözlemlemek için bu ekipmanlar oldukça faydalı olacaktır.
• Delta alanında bulunan doğal yaşamı rahatsız etmemek için sessiz olmaya özen gösterin ve çevreyi temiz tutmak için çöplerinizi düzenli olarak çöp kutularına atın.
• Ekim ayında yılanlar araba yolundan geçerek göç ettikleri için dikkatli sürmeli ve hayvanlara zarar vermemelisiniz.
• Göllerde balık varmış ancak sadece üye olan kişiler balık avlayabiliyormuş. Amatör olta balıkçılığı yasak.
• Manda yoğurdu falan almak istiyorsanız, deltaya yakın olan köyde satan köylüler varmış.
• Daha fazla bilgiye Kültür ve Turizm Bakanlığının sitesinden ulaşabilirsiniz.

Bonus: Galeriç Subasar Ormanı

Deltaya Yörükler tarafından gidiyorsanız, girişten 1-2 km önce Galeriç Subasar Ormanı tabelasından sapıp Türkiye’nin nadir subasar(longoz) ormanlarından birisini görebilirsiniz. Özellikle baharda su papatyalarıyla kaplanan orman güzel bir manzara sunuyor.

Kızılırmak Deltası, doğal güzellikleri ve zengin kuş popülasyonuyla Samsun’un gizli bir cevheridir. Bu doğal yaşam alanını ziyaret ederek, muhteşem manzaraları keşfedebilir, nadir kuş türlerini gözlemleyebilir ve doğanın büyüsüne kapılabilirsiniz. Unutulmaz bir doğa deneyimi için Kızılırmak Deltası’nı seyahat rotanıza eklemeyi unutmayın!